علامت‏هاى خونريزى داخلى، تند شدن نبض، سرد شدن بدن، پريدگى رنگ صورت و احساس تشنگى شديد.

1. علامت‏هاى شكستگى جمجمه، ممكن است از گوش يا بينى خون بيرون بيايد.
2. علامت‏هاى شكستگى مهره ‏هاى كمر، پاها بى‏حركت مى‏شود، در محل مهره ‏هاى آسيب‏ديده درد شديد احساس مى‏شود.
3. علامت‏هاى شكستگى مهره ‏هاى گردن، دست‏ها بى‏حركت مى‏شود (البته اگر در خود دستها شكستگى و آسيبى نباشد).
4. علامت‏هاى مسموميت، به طور كلى استفراغ يا حالت تهوع (يعنى حالتى كه انسان فكر مى‏كند مى‏خواهد استفراغ كند)، اسهال، تشنج، ضعف عمومى، گاهى دل‏پيچه.
5. علامت‏هاى سكته مغزى، برافروختگى صورت، فلج قسمتى از بدن، نامساوى بودن مردمك دو چشم.
6. علامت‏هاى غش و حمله، تشنج بدن همراه با خارج شدن كف از دهان‏
   البته بايد اضافه كنيم كه ممكن است تمام نشانى‏ هايى كه براى هر مورد گفتيم يكجا ديده نشود مثلا كسى مسموم شده باشد اما دچار اسهال نشود.

علائم حياتى‏

فوریت های پزشکی

علامت‏هايى وجود دارد كه به نام علائم حياتى معروفند شناختن اين علامت‏ها به ما كمك مى‏كند تا نوع صدمات را بهتر بشناسيم و در نتيجه بتوانيم بهتر كمك كنيم.

1. نبض: وقتى در جايى از بدن يك سرخرگى روى استخوان يا عضو سفتى قرار گرفته باشد و ما دستمان را روى همان محل بگذاريم، مى‏توانيم موج خون را از داخل رگ حس كنيم. به اين انتقال موج خون از داخل سرخرگ‏ها نبض مى‏گويند، مثل نبض ناحيه مچ دست، نبض گردن (روى ناى در ناحيه گلو) نبض گيجگاهى.
   تعداد ضربان نبض افراد بالغ بين 60 تا 80 ضربه در دقيقه است اما نزد كودكان اين رقم 80 تا 100 ضربه در دقيقه است. براى گرفتن نبض بايد با دقت انگشت وسطى را روى محل احساس نبض بگذاريم و از ساعتى كه ثانيه‏ شمار دارد براى شمردن تعداد نبض در دقيقه استفاده كنيم.
2. تنفس: تعداد تنفس و سطحى بودن يا عمقى بودن در فوريت‏هاى پزشكى اهميت دارد.
3. فشارخون: فشارخون عبارت است از ميزان فشارى كه خون هنگام گردش در رگها به جدار آنها وارد مى‏سازد.
   طرز اندازه ‏گيرى فشارخون: براى اندازه‏ گيرى فشارخون وسيله مناسبى وجود دارد كه جابجا شدن محل جيوه در لوله مخصوص يا تغيير درجه‏ اى كه توسط عقربه مخصوص دستگاه نشان داده مى‏شود قابل اندازه‏ گيرى است.
   هنگام اندازه ‏گيرى شخصى كه فشارخون او اندازه ‏گيرى مى‏شود بايد در حالت آرامش و به صورت خوابيده يا نشسته باشد. ابتدا بازوبند دستگاه را به بازوى او مى‏بنديم، سپس بازوبند را باد مى‏كنيم. با يك گوشى مخصوص پزشكى كه روى قسمت داخلى محل اتصال بازو به ساعد قرار داده‏ ايم ضربان نبض اين محل را كه پس از باد كردن بازوبند قابل شنيدن است مى‏شنويم. به باد كردن بازوبند آن قدر ادامه مى‏دهيم كه ديگر نتوانيم صداى ضربان نبض را بشنويم. حالا به آرامى پيچ مخصوص دستگاه را باز مى‏كنيم تا كم‏كم باد بازوبند خارج شود. دقت مى‏كنيم به محض آنكه اولين صداى ضربان نبض را شنيديم عدد فشارسنج را مى‏خوانيم. اين عدد نمايش دهنده فشار حد اكثر يا ماكزيمم است (فشار ماكزيمم مربوط به قدرت انقباض عضلات قلب است و بيشترين مقدار فشارى است كه موقع عبور خون به سرخرگها وارد مى‏شود). حالا همچنان به آرامى اجازه مى‏دهيم هواى داخل بازوبند خارج شود، باز هم مراقب هستيم تا به محض آنكه صداى نبض ديگر به گوش نرسيد درجه فشارسنج را بخوانيم. اين عدد نمايش ‏دهنده فشار حد اقل يا مينيمم است (فشار مينيمم مربوط به پائين‏ ترين ميزان فشارى است كه در حالت استراحت قلب به سرخرگها وارد مى‏شود).
   در مقدار فشارخون به تناسب سن، جنس، وزن بدن، حالت‏هاى روحى و هيجان تغيير ديده مى‏شود. معمولا نزد افراد بالغ و سالم فشار ماكزيمم 10 تا 12 (سانتى‏متر جيوه) و فشار حد اقل 7 تا 8 (سانتى‏متر جيوه) است در كودكان اين رقم‏ها به ترتيب 7 و 5 و در افراد سالخورده تقريبا 15 و 8 است.
   اگر گوشى در اختيار نباشد با دقت مى‏توانيم به كمك انگشت نبض را حس كنيم و به همان ترتيب كه در مورد اندازه ‏گيرى فشارخون با كمك گوشى گفته شد عمل كنيم.
4. دماى بدن: دماى طبيعى بدن 37 درجه سانتى‏گراد است. براى اندازه ‏گيرى دماى بدن از دماسنج جيوه‏ اى مخصوص استفاده مى‏شود كه بسته به مورد ممكن است در مقعد، زير زبان يا حتى زير بغل گذاشته شود.
5. رنگ پوست: تغيير رنگ پوست كه خواه به صورت برافروخته و خواه به صورت رنگ‏ پريده درآيد، مهم است و در كمك‏هاى اوليه بايد به آن توجه كرد.
6. مردمك چشم: در حالت طبيعى اندازه مردمك در هر دو چشم مساوى است اگر در اندازه‏هاى مردمك چشم در هر دو چشم يا يك چشم تغييراتى ايجاد شود از نظر شناسايى حال بيمار اهميت دارد.
7. درجه هوشيارى: انسان در حالت طبيعى از اطراف خود آگاه است و موقعيت زمانى و مكانى را درك مى‏كند و در برابر تحريك‏ كننده ‏هاى بيرونى مثل نور و صدا و مانند اينها از خود واكنش نشان مى‏دهد. گاهى ممكن است شخص بيمار يا مصدوم در وضعى قرار بگيرد كه اين هوشيارى را نداشته باشد دانستن درجه هوشيارى مى‏تواند به كسانى كه به يارى مصدوم شتافته ‏اند كمك كند كه كارهاى لازم را به درستى انجام بدهند.
8. قدرت حركت: اگر انسانى در حالت هوشيارى باشد، اما نتواند حركت كند، فلج است. اين حالت ممكن است در بعضى تصادفات يا حوادث ديگر اتفاق بيفتد.
9. حس درد: گاهى ممكن است بيمار يا مصدوم در حالتى قرار بگيرد كه حس درد نداشته باشد، مثلا وقتى او را نيشگون مى‏گيرند، يا با وسيله‏ اى فشارى به او وارد كنند متوجه نشود در كمك‏هاى پزشكى دانستن اينكه آيا مصدوم فاقد حس درد است يا نه اهميت دارد.

فوریت های پزشکی