1. خميازه عبارت است از يك دم ملايم و طولانى كه غالبا در مواقع گرسنگى، خستگى، كسلى، كم‏خوابى، بى‏خوابى و گاهى در اثر بيمارى‏هاى معده و روده و بعضى مواقع در بروز و ظهور تب مخصوصا تب‏هاى سه يك و تب مالاريا ايجاد خواهد شد. بعضى اوقات با مشاهده‏ى خميازه‏ى ديگران يا به زبان آوردن نام خميازه و اين‏گونه موارد نيز خميازه بروز مى‏كند.
   اشخاص مبتلا به دود يا چاى يا مواد مخدر نيز اگر از
   ساعت‏هاى معمولى هميشگى دود يا چاى يا مصرف مواد آنها دير شود مرتبا شروع به خميازه مى‏نمايند.
   هنگام خميازه دهان باز يا نيمه‏باز و گاهى دست‏ها به عقب و سينه حالت كشيدگى و باز شدن پيدا مى‏كند و حركت غير عادى به شخص دست مى‏دهد.
   علاج خميازه را فقط بايد به وسيله‏ى همان نوع كه عارض شده است معالجه كرد. يعنى اگر در اثر دير رسيدن دود يا چاى يا مواد ديگر ايجاد شده است بايد با مصرف دود يا نوشيدن چاى و رساندن مورفين يا كوكائين يا نيكوتين و غيره به بدن جبران كرد تا خميازه برطرف گردد و ديگر تكرار نشود. يا اگر در اثر خستگى باشد بايد با خوابيدن يا دراز كشيدن و استراحت آن را برطرف كرد، يا اگر مقدمه تب باشد كپسول عصاره‏ى كنكينا يا عصاره‏ى بيد يا آنچه كه پزشك تجويز كرده است را ميل فرماييد تا از كشيدن خميازه نجات يابيد.

خميازه‏ زياد

اگر عيب خاصى در مزاج كسى نباشد دليل بيماريهاى مغزى است. كوفتگى بدون دليل، هشدارى بر بيمارى مى‏باشد.

اشخاصى كه طبيعتى گرم و تر و مزاج دموى دارند كسانى هستند كه خون در بدن آنها بيش از حد معمول توليد مى‏شود. اين‏گونه افراد رنگى سرخ دارند. غالبا سرشان سنگين و خشك است. حواس كند و معمولا كسل مى‏باشند به همين علت خميازه‏ بسيار مى‏كشند
اگر ميزان و اندازه خون از حد طبيعى خود بيشتر شود، سرخى رنگ بدن و زبان، سنگينى سر، سستى و كاهلى اعضا، دهان‏دره، خميازه‏، كندى حواس، بروز برخى جوش‏ها در بدن، و گاهى خونريزى لثه‏ها و بينى و غيره روى مى‏دهد. در خواب، رؤياها سرخ و خونين به نظر مى‏آيند. در چنين حالتى طبيعت بيمار را «گرم و تر» مى‏نامند.

منابع

حاجى شريف، احمد، دائرة المعارف گياه درمانى ايران، 1جلد، حافظ نوين – تهران، چاپ: دوم، 1388 ه.ش.
كرمانى، محمد كريم بن ابراهيم – مترجم: عيسى ضياء ابراهيمى، دقائق العلاج، 2جلد، چاپخانه سعادت – كرمان، چاپ: اول، 1362 ه.ش.

احمديه، عبد الله، راز درمان (رساله اى در پزشكى سنتى و گياه درمانى)، 3جلد، اقبال – تهران، چاپ: هشتم، 1386 ه.ش.
دائرة المعارف گياه درمانى ايران ؛ ص307