شناخت پیاز عنصل

پياز جنگلى را به عربى: عنصل، عنصلان، بصل العنصل، بصل الفار، بصل البر و بصل القى، بصل الحنابل و بصل الحيه.
به فارسى: پياز دشتى و پياز موش.
به انگليسى:squill
به لاتينى:scilla urginea ,scilla urginea ,indica
به سانسكريت: بن پلاندو و به هندى: كاندا، كولى كاندا، كندا و جنگلى پياز گويند.
و نوعى پياز است كه در جنگلها روييده مى‏شود و خيلى تند است. 
پياز جنگلى:urginea indica kenth
به انگليسى:indian squill
و به هندى: كندا و جنگلى پياز گويند.
اين گياه در كتاب سانسكريت ذكر نشده، اما هندوها در قديم از آن دارو درست مى ‏كردند.

گياهى است علفى و پياز دارو پياز آن شبيه به پياز خوراكى است

ولى بزرگتر از آن و برگ آن شبيه به برگ زنبق و سوسن و نرگس اما قدرى بلندتر و عريض‏تر از آنها ساقه آن سبز مايل به زرد و گل‏هاى آن سفيد رنگ است

و بوى گل آن شبيه است به بوى گل نيلوفر و دانه آن هم شبيه است به دانه پياز و قدرى بزرگتر از دانه پياز معمولى و طعم پياز آن شيرين مايل به تلخ بوده و خوراكى نيست مگر بعنوان دارو و براى درمان بيمارى.

اطباى هند (مسلمين) اين نوع پياز را با پياز اروپايى در فوايد طبى يكسان دانسته ‏اند و يونانيها آن را استعمال مى‏كردند. آنها اين پياز را با سركه و عسل مخلوط كرده به عنوان دارو تجويز مى‏كردند امروزه در بعضى تركيبات از اين فرمول استفاده مى‏شود. آن را هضم كننده، خارج كننده بلغم، ادرارآور و باز كننده قسمتهاى بسته شده بدن دانسته‏ اند و در امراض فلج استسقاء روماتيسم، سنگ كليه امراض جلدى و جذام استعمال‏ مى ‏كردند. نيز آن را آورنده جريان توصيف مى‏ كردند.

در اروپا پياز دشتى از زمان‏hippocrates بقراط استعمال می ‏شده و مصريها آن را در زمان قديم به الهه هديه مى‏كردند و آن را دور كننده ارواح بد مى‏شناختند. عربها نيز آن را مانند يونانيها استعمال و آن را به نام بصل العنصل و بصل‏الفار بيان كرده ‏اند در ايران آن را پياز دشتى گويند و مردم اروپا نظرات مختلفى در باره آن نوشته ‏اند علماى مسلمان هند گفته ‏اند كه اين نوع پياز بيشتر در شنزار كنار دريا روييده م ى‏شود و رنگ آن را سفيد و طعم آن را تند و تيز گفته ‏اند.

تركيبات شيميايى:

در پياز عنصل تركيباتى به نام سيلى پيكرين ماده‏ اى تلخ و محلول در آب كه به‏ صورت گرد زرد رنگى از پياز گياه به دست مى‏آيد و سيلى توكسين كه آن هم مادّه ‏اى است تلخ، وجود مادّه‏اى ديگر نير به نام سيلارن در پياز مشخص شده است.

مزاج:

گرم و خشك در درجه سوم و با رطوبت.

خواص

ميوه‏ اش به شكل كپسول و قهوه ‏اى رنگ است.

از پياز آن در تداوى به عنوان مقوى قلب و ادرارآور و در استسقاءها (خصوصا استسقاء قلبى) و همچنين به عنوان خلط آور در برونشيت‏ها و سياه ‏سرفه بكار مى ‏رود

همچنین این براى اكثر امراض مغز مانند ماليخوليا- صرع- سردردهاى سرد مزاج- سرگيجه- فالج- لقوه و فراموشى مفيد بوده و سبب تقويت قدرت بينائى شده و تنگى نفس و سرفه ‏هاى كهنه و آسم را بهبودى مى ‏بخشد

و هضم غذا را آسان و تخليه معده را سريع و سنگ مثانه را متلاشى و دفع مى ‏نمايد.

 چون سبب سقط جنين مى‏گردد زنان باردار در خوردن آن مجاز نيستند

 براى دردهاى مفاصل مفيد بوده و افرادى كه موى بدنشان مى ‏ريزد چنانچه با آب پياز عنصل بن موها را ماساژ بدهند از ريزش موها بخوبى جلوگيرى مى‏كند.
افرادى كه به بيمارى آسم مبتلا هستند مى‏توانند:

يك برابر پياز عنصل را با دو برابر عسل طبيعى مخلوط كرده و طبخ نمايند و در چند نوبت بخورند

بجز يك نوع خاصى از آسم بقيه را مداوا م ى‏نمايد.

بعلاوه دستور فوق براى دردهاى كهنه معده نيز مفيد بوده و درد معده را زايل مى‏ گرداند

منابع :

**********************

نورانى، مصطفى، دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى (نورانى)، ج‏1 ؛ ص642

گياهان دارويى و نحوه كاربرد آنها براى بيماريهاى مختلف در طب سنتى، ص: 58

خسروى، سيد مهدى، گياهان دارويى و نحوه كاربرد آنها براى بيماريهاى مختلف در طب سنتى ص 58

حاجى شريف، احمد، اسرار گياهان دارويى، ص 130