گیاه تاتوره را بشناسید

گیاه تاتوره گياهى علفى، يكساله و به ارتفاع 30 تا 80 سانتى‏متر و تا حدود يك متر مى ‏رسد.

داراى ساقه منشعب و برگهاى پهن است. از كليه اعضاى گياه در حالت تازه، بوى نافذ، قوى و ناپسند استشمام مى‏ گردد.

گلهاى آن درشت و بوقى شكل است و در فاصله ماههاى خرداد و مرداد ظاهر مى‏ گردد.

شمایل گیاه تاتوره

تاتوره داراى ميوه‏اى به صورت پوشينه، خاردار و محتوى حدود 400 دانه است.

قسمت مورد استفاده اين گياه، برگ و دانه‏ هاى آن است. ازدياد تاتوره بسهولت از طريق دانه، در اوايل بهار صورت مى‏گيرد.

برگ تاتوره بايد هنگام گل دادن و بتدريج در موقعى كه رشد و نمو آن كامل گرديد از گياه چيده شود.

انجام اين عمل نيز براى 4 مرتبه در سال امكان‏پذير مى ‏باشد. برگها را در هواى گرم 45 تا 50 درجه خشك مى‏ كنند.

ميوه تاتوره را بايد هنگامى كه در شرف باز شدن است، از گياه چيد.

خشك كردن آن‏ بايد در مجاورت هواى آزاد و با استفاده از گرماى خورشيد صورت گيرد.

تاتوره داراى همان آلكالوييدهاى شابيزك اما به مقدار متفاوت است

اثر آن بر روى دستگاه گوارش غدد عرق، غدد گوارشى و مردمك چشم شبيه شابيزك است.

با مقادير دارويى اثر تحريكى آن بر روى دستگاه اعصاب مركزى بسيار كمتر است

اما اثر تسكينى آن برجاست تمام قسمتهاى گياه سمى است.

گياهى‏datura stramonium (u . (از تيره بادنجانيان داراى گونه‏ هاى متعدد است.

داراى بويى قوى و ناپسند است.[1]

مصرف گیاه تاتوره

تاتوره به علت دارا بودن خاصيت سمى بايد تحت نظارت پزشك مصرف شود.

براى تسكين آسم از تنطور آن و نيز از سيگارهاى ضد آسم كه حاوى تاتوره است استفاده مى‏شود.[2]

مزاج تاتوره:

سفيد و كبود (لاجوردى) سرد و خشك در درجه چهارم و مى‏گويند معتدل در رطوبت و يبوست است.

تركيبات شيميايى تاتوره :

برگ تاتوره در انواع وحشى گياه داراى 22/ 0 تا 40/ 0% از الكالوئيدهاى مختلف است

ولى در نمونه ‏هاى پرورش يافته، مقدار آن به 70/ 0% نيز مى ‏رسد ولى مقدار نسبى مجموع الكالوئيدها در دانه‏ ها بيشتر از برگ يعنى 40/ 0 تا 50/ 0% مى ‏باشد

الكالوئيدهاى مهم تاتوره عبارت از هيوسيامين، آتروپين و هيوسين است مقدار نسبى دو الكالوئيد اخير نيز خيلى كمتر از هيوسيامين در اعضاى گياه است.

در دانه تاتوره علاوه بر الكالوئيدهاى مذكور معادل 15 تا 30% روغن ثابت،

اسيد داتوريك و دو اسيد ديگر يافت مى‏ گردد. تاتوره از گياهان سمى و خطرناك با اثرى شبيه‏

[1] – فرهنگ معين، ج 1، ص 994.

[2] – گياهان دارويى، پروفسور هانس فلوك، ص 139.

بلادون ولى قوى‏تر از آن است از اين جهت مصرف گياه يا فرآورده‏هاى آن بايد در نهايت احتياط و تحت نظر پزشك متخصص صورت گيرد.

خواص گیاه تاتوره

 گیاه تاتوره داراى اثر ضد تشنج، رفع آسم و نقرس و دردهاى عصبى است از نظر كلى نيز بايد گفت كه مصارف درمانى شبيه بلادون دارد با اين تفاوت كه سمى‏تر از آن است و مصرف اعضاى آن امروزه بسيار كاهش يافته يا به طور كلى مى‏توان گفت تقريبا ترك شده است.

تاتوره را سابقا براى رفع سرفه‏هاى عصبى، سياه سرفه و بى‏اختيارى دفع ادرار، مصرف مى‏نمودند و به صورت مختلف دم كرده، تنطور، عصاره يا دود كردن برگ خشك گياه شبيه سيگار از آن استفاده به عمل مى‏آوردند.

براى رفع آسم، برگ خشك تاتوره را مخلوط با برگ توتون نموده به بيمار مى‏دادند تا مانند سيگار معمولى آن را دود كند.

از تاتوره در رفع سوء هضم‏هاى مسلولين نيز نتايج مفيد به دست آمده است.

مبتلايان به آسم بايد منحصرا يك يا دو سيگار آن را بكار برند به طورى كه مصرف كلى برگ از 1 تا 5/ 1 گرم در روز تجاوز ننمايد.

پس از دود كردن برگ تاتوره يك حالت تسكين همزمان با نوعى سرگيجه پيدا مى‏شود.

در دردهاى عصبى با مصرف 02/ 0 تا 05% گرم عصاره نتايج خوب در بيماران به دست آورده ‏اند در دردهاى عصبى سطحى مانند درد ناحيه صورت يا پوست سر با تاثير دادن دارو بر روى پوست نتيجه بهتر به دست مى‏آيد

مصرف گیاه تاتوره در فلج‏هايى كه با حالت هيجان همراه است به طور محسوس باعث پيدايش حالت تسكين مى‏گردد.

در روماتيسم مزمن و روماتيسم مفصلى حاد يا بين مفصلى با مالش دادن يا پماد تاتوره يا خيسانده برگ گياه در روغن و يا ضماد برگ نتايج مفيد به دست مى ‏آيد

با خوراندن، عصاره يا تنطور نيز مى‏توان به اين نتيجه در بيمار

رسيد از تاتوره در بيمارى پاركينسون نوعى بيمارى مغزى همراه با لرزش اعضاء نيز استفاده مى‏شود

در استعمال خارج جوشانده برگ، بخور، حمام موضعى و ضماد برگ تاتوره در علاج زخمهاى سرطانى، سوختگيها، بواسيرهاى دردناك، درد چشم و غيره نتايج مفيد مى‏ دهد.

صور دارويى:

برگ گیاه تاتوره در مصارف داخلى به صور گرد به مقدار 05/ 0 تا 30/ 0 گرم براى اشخاص بالغ مصرف مى‏شود.

حداكثر مصرف آن در اشخاص بالغ 25/ 0 گرم در يك دفعه و يك گرم در 24 ساعت است.

در بيمارى پاركينسون به صورت حب‏هاى محتوى 10/ 0 گرم به تعداد 3 تا 6 در روز و به مدت 3 روز متوالى مى‏تواند مصرف گردد

مشروط به آنكه در هنگام مصرف دارو تحمل بيمار در نظر گرفته شود.

در استعمال خارج سيگارت برگ خشك شده تاتوره به مقدار 1 تا 5/ 1 گرم در روز به حالت معمولى يا مخلوط در توتون براى مبتلايان به آسم بكار مى‏ رود.

محل رويش:

تاتوره در اطراف تهران، كرج، رى، راه تهران به فيروز كوه، نواحى غير مزروع اراك، آذربايجان، اروميه، بلوچستان، گيلان،

امام زاده هاشم، راه بندر انزلى به چوكام، چند كيلومترى نزديك غازيان (رامين زرگرى)،

گرگان: بندرگز، خراسان: بينالود و نزديك بيرجند (شوكت‏آباد) مى ‏رويد.[1]

[1] – گياهان دارويى، دكتر على زرگرى، ج 2، ص 449.